Kế hoạch sản xuất là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất

Mã Sản Phẩm: : Ke hoach san xuat 33
Tên Sản Phẩm: : Kế hoạch sản xuất là gì? Các yếu tố ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất
Danh Mục: : HỆ THỐNG QLSX MES
Thương Hiệu: : Hệ thống điều hành và thực thi sản xuất
Giá: : Liên Hệ

Các công nghệ mới trong kỷ nguyên số 5.0 như AI, học máy, IoT giúp việc lập kế hoạch sản xuất hiệu quả hơn. Khám phá ngay các bước lập kế hoạch và ví dụ dễ hiểu để áp dụng.

Chi Tiết Sản Phẩm

Theo một báo cáo của PwC năm 2023, khoảng 60% doanh nghiệp sản xuất vừa và nhỏ gặp phải tình trạng lãng phí nguyên vật liệu, chậm trễ giao hàng và giảm lợi nhuận do thiếu kế hoạch sản xuất hiệu quả. Bài viết sau sẽ cung cấp kiến thức về kế hoạch sản xuất – từ khái niệm, vai trò, quy trình lập kế hoạch đến các giải pháp công nghệ hỗ trợ. Qua đó, bạn sẽ hiểu rõ cách áp dụng kế hoạch để nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm thiểu lãng phí và gia tăng lợi nhuận.

1. Kế hoạch sản xuất là gì? Tại sao doanh nghiệp cần production planning?

ke-hoach-san-xuat-la-gi-tai-sao-doanh-nghiep-can-production-planning

1.1 Kế hoạch sản xuất là gì?

Kế hoạch sản xuất là quá trình lập kế hoạch chi tiết để tổ chức, điều phối và quản lý các hoạt động sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường một cách hiệu quả. Nó bao gồm việc xác định số lượng sản phẩm cần sản xuất, thời gian hoàn thành, nguồn lực cần thiết và cách phân bổ chúng.

Kế hoạch hoạt động sản xuất khác với kế hoạch kinh doanh (tập trung vào chiến lược dài hạn và mục tiêu tài chính) hay kế hoạch marketing (nhắm đến quảng bá và bán hàng). Trong khi đó, kế hoạch hoạt động sản xuất tập trung vào việc biến chiến lược thành hành động cụ thể trong nhà máy.

1.2 Vai trò của kế hoạch sản xuất

Doanh nghiệp cần kế hoạch cho sản xuất vì những lợi ích thiết thực sau:

Tối ưu hóa nguồn lực: Giảm thiểu lãng phí nguyên vật liệu và thời gian.
Đáp ứng nhu cầu thị trường: Đảm bảo giao hàng đúng hạn, tăng sự hài lòng của khách hàng.
Giảm chi phí: Theo Deloitte, các doanh nghiệp có kế hoạch bài bản giảm được 15-20% chi phí vận hành sản xuất.
Tăng lợi nhuận: Tối ưu hóa quy trình giúp cải thiện biên lợi nhuận.

Ngoài ra, bản kế hoạch còn ảnh hưởng trực tiếp đến các bộ phận khác:

Marketing: Cung cấp thông tin về khả năng sản xuất để xây dựng chiến dịch quảng bá.
Bán hàng: Đảm bảo cam kết giao hàng đúng hạn với khách hàng.
Mua hàng và kho vận: Điều phối nguồn cung ứng và quản lý tồn kho hiệu quả.

1.3 Các loại kế hoạch sản xuất phổ biến

Kế hoạch sản xuất tổng thể (MPS): Lên lịch trình sản xuất dựa trên đơn hàng và dự báo nhu cầu. MPS phù hợp với doanh nghiệp có sản phẩm đa dạng.
Kế hoạch nhu cầu vật tư (MRP): Tính toán nguyên vật liệu cần thiết để đáp ứng MPS. MRP lý tưởng cho ngành sản xuất phức tạp như ô tô, điện tử.
Lịch trình sản xuất chi tiết (Shop Floor Scheduling): Phân công công việc cụ thể trong xưởng sản xuất. Shop Floor Scheduling áp dụng cho các xưởng sản xuất nhỏ, cần kiểm soát chi tiết.

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến kế hoạch sản xuất

cac-yeu-to-anh-huong-den-ke-hoach-san-xuat

2.1 Nhu cầu thị trường

Để lập một kế hoạch hiệu quả, doanh nghiệp cần xem xét kỹ lưỡng nhiều yếu tố khác nhau, trong đó quan trọng nhất là nhu cầu thị trường. Việc dự báo nhu cầu là bước đầu tiên và then chốt. Các phương pháp phân tích xu hướng truyền thống vẫn được sử dụng rộng rãi, nhưng ngày nay, nhiều doanh nghiệp đã chuyển sang sử dụng các phần mềm dự báo tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) để tăng độ chính xác. Theo Statista, có đến 70% doanh nghiệp lớn đang áp dụng các công cụ dự báo nhu cầu để giảm thiểu sai lệch trong kế hoạch sản xuất.

Song song với đó, việc phân tích đối thủ cạnh tranh cũng vô cùng quan trọng. Hiểu rõ chiến lược sản xuất của đối thủ giúp doanh nghiệp có thể điều chỉnh kế hoạch của mình một cách linh hoạt và phù hợp, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh.

2.2 Năng lực sản xuất

Yếu tố thứ hai cần quan tâm là năng lực sản xuất của doanh nghiệp. Điều này bao gồm công suất của máy móc và thiết bị, trình độ và số lượng của nhân viên, cũng như thời gian sản xuất cho từng công đoạn. Để tối ưu hóa công suất máy móc, việc đánh giá hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE - Overall Equipment Effectiveness) là rất cần thiết. OEE giúp doanh nghiệp xác định các điểm nghẽn và cải thiện hiệu quả sử dụng tài sản.

Bên cạnh đó, trình độ chuyên môn và số lượng nhân viên cũng ảnh hưởng trực tiếp đến thời gian sản xuất và chất lượng sản phẩm.

Việc xác định thời gian cần thiết cho từng công đoạn sản xuất giúp doanh nghiệp tránh được tình trạng tắc nghẽn và đảm bảo tiến độ chung của kế hoạch.

Hệ thống SEEACT-OEE giám sát hiệu suất và trạng thái thiết bị, máy móc theo thời gian thực

2.3 Nguồn cung ứng

Một yếu tố khác không thể bỏ qua là nguồn cung ứng. Việc lựa chọn và đánh giá độ tin cậy của các nhà cung cấp là vô cùng quan trọng, đặc biệt là thời gian giao hàng. Chậm trễ trong việc cung cấp nguyên vật liệu có thể làm gián đoạn toàn bộ quá trình sản xuất.

Quản lý tồn kho cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung ứng ổn định. Duy trì mức tồn kho tối ưu giúp doanh nghiệp tránh được tình trạng thiếu hụt hoặc dư thừa, từ đó giảm thiểu chi phí lưu kho và rủi ro về hàng tồn kho.

Ngoài ra, chất lượng của nguyên vật liệu cũng là một yếu tố cần được kiểm soát chặt chẽ. Nguyên vật liệu kém chất lượng không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm cuối cùng mà còn có thể gây gián đoạn trong quá trình sản xuất.

2.4 Các yếu tố khác

Cuối cùng, các yếu tố khác như ngân sách, pháp luật và các rủi ro tiềm ẩn cũng có thể ảnh hưởng đáng kể đến kế hoạch sản xuất.

Giới hạn tài chính có thể ảnh hưởng đến quy mô sản xuất và khả năng đầu tư vào công nghệ mới.

Việc tuân thủ các quy định về môi trường và lao động là bắt buộc và có thể ảnh hưởng đến chi phí và quy trình sản xuất.

Ngoài ra, các rủi ro bất ngờ như thiên tai hoặc dịch bệnh (ví dụ như đại dịch COVID-19) có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch hoạt động sản xuất. Do đó, doanh nghiệp cần có kế hoạch ứng phó với rủi ro để giảm thiểu tác động tiêu cực.

3. Quy trình và ví dụ về lập kế hoạch sản xuất chi tiết

quy-trinh-va-vi-du-ve-lap-ke-hoach-san-xuat-chi-tiet

Dưới đây là 7 bước và ví dụ về lập kế hoạch sản xuất cụ thể:

Bước 1: Thu thập thông tin và phân tích dữ liệu

Thu thập dữ liệu về nhu cầu thị trường, năng lực sản xuất, nguồn cung ứng và chi phí. Ví dụ: phân tích dữ liệu bán hàng 6 tháng gần nhất để dự báo nhu cầu.

Bước 2: Xác định mục tiêu sản xuất

Số lượng: Sản xuất 10.000 sản phẩm/tháng.
Thời gian: Cần hoàn thành trong 20 ngày.
Chi phí: Không được vượt quá 500 triệu đồng.
Chất lượng: Đảm bảo đạt tiêu chuẩn ISO 9001.

Bước 3: Xây dựng kế hoạch sản xuất tổng thể (MPS)

Phương pháp: Sản xuất theo đơn hàng (MTO) hoặc dự trữ (MTS).
Lịch trình: Sản xuất 500 sản phẩm/ngày trong 20 ngày.

Bước 4: Lập kế hoạch nhu cầu vật tư (MRP)

Nguyên vật liệu: Cần 5 tấn thép, 2.000 linh kiện điện tử.
Mua hàng: Cần đặt hàng trước 10 ngày.
Tồn kho: Duy trì 10% nguyên liệu dự phòng.

Bước 5: Lập lịch trình sản xuất chi tiết

Phân công: Bộ phận A sản xuất linh kiện, bộ phận B lắp ráp.
Thứ tự: Hoàn thành linh kiện trước ngày 10, lắp ráp từ ngày 11.
Theo dõi: Cần báo cáo tiến độ hàng ngày.

Bước 6: Triển khai và theo dõi kế hoạch

Truyền đạt: Họp nhóm để phổ biến kế hoạch.
Theo dõi: Sử dụng phần mềm để cập nhật tiến độ.
Xử lý vấn đề: Điều chỉnh khi có sự cố máy móc.

Bước 7: Đánh giá & điều chỉnh kế hoạch

So sánh: Sản lượng thực tế đạt 9.800/10.000 sản phẩm.
Nguyên nhân: Máy móc hỏng ngày 15.
Điều chỉnh: Tăng ca để bù sản lượng.

Xem thêm: 4 bước lập kế hoạch sản xuất hiệu quả

4. Mẫu lập kế hoạch sản xuất

Một mẫu kế hoạch sản xuất thường bao gồm các cột như: Ngày, Sản phẩm, Số lượng, Nguyên liệu, Nhân sự…

mau-lap-ke-hoach-san-xuat-1

mau-lap-ke-hoach-san-xuat-2

5. Các sai lầm thường gặp và cách khắc phục

5.1 Dự báo sai

Trong quá trình lập và thực hiện kế hoạch, doanh nghiệp thường mắc phải một số sai lầm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả hoạt động. Một trong những sai lầm phổ biến nhất là dự báo nhu cầu không chính xác. Việc dựa vào dữ liệu cũ và thiếu cập nhật có thể dẫn đến những dự báo sai lệch, khiến doanh nghiệp sản xuất không đủ đáp ứng nhu cầu thị trường hoặc sản xuất quá nhiều gây lãng phí.

Để khắc phục vấn đề này, doanh nghiệp nên áp dụng các công cụ dự báo hiện đại, đặc biệt là những công cụ tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI). AI có khả năng phân tích lượng lớn dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau và đưa ra những dự báo chính xác hơn, giúp doanh nghiệp điều chỉnh kế hoạch cho sản xuất một cách linh hoạt.

5.2 Thiếu thông tin

Một sai lầm khác mà doanh nghiệp thường gặp phải là thiếu thông tin về năng lực sản xuất. Nếu không nắm rõ công suất thực tế của máy móc và thiết bị, doanh nghiệp sẽ khó có thể lập được một bản kế hoạch khả thi.

Để khắc phục tình trạng này, doanh nghiệp nên đo lường hiệu suất thiết bị tổng thể (OEE - Overall Equipment Effectiveness) một cách định kỳ. OEE cung cấp thông tin chi tiết về hiệu suất, tính khả dụng và chất lượng của thiết bị, giúp doanh nghiệp xác định các điểm nghẽn và cải thiện hiệu quả sử dụng tài sản.

5.3 Quản lý tồn kho kém

Cuối cùng, quản lý tồn kho kém hiệu quả cũng là một sai lầm thường gặp. Tình trạng dư thừa nguyên vật liệu không chỉ làm tăng chi phí lưu kho mà còn làm giảm tính linh hoạt của doanh nghiệp trong việc đáp ứng các đơn hàng khác nhau.

Để giải quyết vấn đề này, doanh nghiệp nên áp dụng phương pháp Just-in-Time (JIT). JIT là một hệ thống quản lý sản xuất trong đó nguyên vật liệu chỉ được nhập kho khi cần thiết cho quá trình sản xuất. Bằng cách giảm thiểu lượng hàng tồn kho, JIT giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, giảm lãng phí và tăng tính linh hoạt trong việc đáp ứng nhu cầu thị trường.

6. Lập kế hoạch sản xuất tự động với phần mềm SEEACT-MES

Hệ thống quản lý sản xuất SEEACT-MES của DACO - Đơn vị có hơn 15 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực quản lý sản xuất giúp doanh nghiệp lập kế hoạch và lịch trình sản xuất tự động, hiệu quả.

SEEACT-MES là một giải pháp toàn diện giúp doanh nghiệp tối ưu quy trình lập kế hoạch. Phần mềm cung cấp các tính năng mạnh mẽ như dự báo nhu cầu, quản lý năng lực sản xuất, quản lý tồn kho, lập lịch trình sản xuất và theo dõi tiến độ sản xuất theo thời gian thực.

Case study: SEEACT-MES đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc tối ưu hóa kế hoạch hoạt động sản xuất tại Bao Bì Châu Thái Sơn, đặc biệt là thông qua module lập kế hoạch sản xuất tự động.

Dự báo nhu cầu: Nhờ SEEACT-MES, công ty đã giảm sai lệch dự báo nhu cầu tới 20%, tối ưu lượng tồn kho.
Năng lực sản xuất: Phần mềm giúp tăng 15% hiệu suất sử dụng máy móc tại xưởng in.
Lập lịch trình: Thời gian lập lịch trình giảm 30% và tỷ lệ giao hàng đúng hẹn tăng 25%.
Giám sát tiến độ: Thời gian phản ứng với sự cố giảm 40%.

Kết quả: SEEACT-MES không chỉ giúp Bao Bì Châu Thái Sơn tiết kiệm nguyên vật liệu, giảm hàng lỗi mà còn cải thiện đáng kể năng lực ra quyết định, tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

lap-ke-hoach-san-xuat-tu-dong-voi-phan-mem-seeact-mes

Doanh nghiệp có thể tải lên kế hoạch từ Excel để cập nhật trên hệ thống

7. Xu hướng mới

Ngành sản xuất đang chứng kiến những bước tiến vượt bậc nhờ sự xuất hiện của các xu hướng công nghệ mới, đặc biệt là trong lĩnh vực lập kế hoạch sản xuất. Một trong những xu hướng nổi bật nhất là ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và Machine Learning (ML).

Các thuật toán AI và ML có khả năng phân tích lượng lớn dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, từ đó đưa ra những dự báo nhu cầu chính xác hơn đáng kể so với các phương pháp truyền thống. Theo nghiên cứu, việc áp dụng AI và ML có thể giúp doanh nghiệp cải thiện độ chính xác của dự báo lên đến 20%.

Bên cạnh đó, Internet of Things (IoT) cũng đang tạo ra một cuộc cách mạng trong quản lý sản xuất. Các cảm biến IoT được gắn trên máy móc và thiết bị cho phép thu thập dữ liệu theo thời gian thực về hiệu suất, tình trạng hoạt động và các thông số quan trọng khác. Thông tin này giúp doanh nghiệp giám sát quá trình sản xuất một cách liên tục và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.

Cuối cùng, Lean Manufacturing vẫn là một xu hướng quan trọng, tập trung vào việc loại bỏ lãng phí trong mọi khía cạnh của sản xuất. Theo McKinsey, việc áp dụng các nguyên tắc Lean có thể giúp doanh nghiệp giảm lãng phí tới 30%, từ đó tăng năng suất và giảm chi phí.

Tóm lại, kế hoạch cho sản xuất là công cụ không thể thiếu để doanh nghiệp tối ưu hóa hiệu quả. Hy vọng các bước trên sẽ giúp cải thiện hoạt động của doanh nghiệp bạn. Nếu cần tư vấn về phần mềm quản lý sản xuất hay module lập kế hoạch sản xuất tự động SEEACT-MWO trong hệ thống MES, liên hệ DACO - 0904.675.995 để được hỗ trợ!

Xem thêm:

Sản Phẩm Liên quan